Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP. Pierwszy, drewniany, wybudowany został staraniem księcia Fedora Ostrogskiego s. Daniela w latach 1440-42. W 1443 r. został spalony i zniszczony przez Tatarów. Nowy, wzniesiony w 1582 r. przez księcia Wasyla Ostrogskiego, również został zniszczony przez Tatarów. Odbudowała go i powiększyła w 1624 r. Anna Alojza Chodkiewiczowa z Ostrogskich, dodatkowo uposażając w 1629 r. Fundację wsparł w 1659 r. hrabia Józef Zamojski. Pod koniec XVIII w. kościół został odnowiony i powiększony przez księżnę Annę z Sapiehów Jabłonowską. Jej zwłoki spoczęły w podziemiach pod kaplicą Różańcową.
Po odrestaurowaniu w 1880 r. przez ks. Władysława Krzemieńskiego - miejscowego proboszcza, kościół przyjął wygląd neogotycki. Dnia 4 czerwca 1888 r. kościół spłonął i przez następnych kilka lat stał zniszczony. Dopiero w 1896 r. podjęto decyzję jego odbudowy, pod warunkiem, że nie będzie wyższy od niedawno odnowionego w sąsiedztwie Soboru Bohojawlańskiego. Nowy kościół murowany został wybudowany w 1897 r. przez księcia Romana Sanguszkę, wg projektu architekta Wiktora Piotrowskiego. Konsekrowany w tymże roku przez bpa Bolesława Hieronima Kłopotowskiego. Świątynia ta ma neoklasycy- styczny wygląd z czterokolumnowym portykiem doryckim przy głównym wejściu. Z ołtarzy ocalał od pożaru jedynie ołtarz Matki Boskiej w prawej nawie. Nowe ołtarze i ambonę rzeźbił Iglatowski z Romanowa. W wielkim ołtarzu był krzyż z dawnego kościoła Jezuitów.
W 1938 r. do parafii należały następujące miejscowości: Ostróg, Badówka, Białaszów, Białaszowskie fut., Bielmaż, Bór, Chórów, Derewiancze: Małe i Wielkie; Hremiacze wieś i fut, Hrozów, Hucisko, Jełomalin, Jeziory, Karczunek Hrozowski, Kurhany, Luczyn, Michałpol, Międzyrzec, Mohylany-Blok, Monastyrek, Nowomalin, Piszczanka, Podobanka, Poniatówka, Popowce, Rozważ, Stójło, Striełaków, Toczewiki, Wilebowne, Wierzchów, Zawidów, Zawidowskie fut.
W czasie II wojny proboszczem był ks. dziekan Piotr Milanowski; ur. w 1867 r., wyśw. w 1893 r., zm. po 1945 r.
Wtedy też nad świątynią ponownie zawisły czarne chmury. W czasie słynnych czerwonych wołyńskich nocy (1943 rok) kościół i plebania w Ostrogu były placówkami polskiej samoobrony, której dowódcą był o. Remigiusz Kranc (OFM Cap.). Po drugim wkroczeniu Armii Czerwonej do Ostroga w kościele zrobiono magazyn zboża.
W 1948 roku kościół został odzyskany przez wiernych. W latach 1948-1958 dojeżdżał doń o. Serafin Alojzy Kaszuba (OFM Cap., 1910-1977), Apostoł Wołynia. Bardzo wielu parafian ochrzcił, m.in. tych, którzy narodzili się na zesłaniu w Kazachstanie i którzy w latach 1947-1949 stamtąd przybyli do Ostroga. Wielu parafianom błogosławił małżeństwa. Wielu pamięta swoją I Komunię świętą, którą otrzymali z rąk o. Serafina. Gdy nie było już plebanii, mieszkał w kilku domach od czasu do czasu. W 1958 roku, gdy o. S. Kaszubę pozbawiono możliwości wykonywania obowiązków duszpasterskich, postanowiono zamknąć wszystkie kościoły na Wołyniu. Wierni w Ostrogu dzielnie walczyli o swoją świątynię przez dwa lata, jeżdżąc do władz w Kijowie oraz konsula, PRL w tym mieście. W dzień święta Bożego Ciała w 1959 roku władze radzieckie w Ostrogu odebrały im klucze od świątyni. Oficjalnie, według władz świeckich, kościoły w Równem i Ostrogu zostały zamknięte, gdyż groziły zawaleniem i wymagalty remontu. W nocy zrzucono krzyż... Rozpoczęło się rujnowanie kościoła, który zamieniono na salę sportową. Jedną z dyscyplin, którą szczególnie uprawiano w tym zbeszczeszczonym kościele, był boks... Na początku lat sześćdziesiątych zrujnowano także kaplicę Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny i dzwonnicę, które znajdowały się koło kościoła.
Kolejna odbudowa kościoła i odrodzenie życia religijnego w ostrogskiej parafii rzymskokatolickiej nastąpiło w 1990 roku. Dwa razy na miesiąc przyjeżdzał tutaj ks. Antoni Andruszczyczyn ze Sławuty. Niemal dwa lata proboszczem parafii był ks. Władysław Czajka. Od 1992 roku proboszczem jest ks. Witold Józef Kowalów z archidiecezji krakowskiej (ur. w 1967 r., wyśw. w 1992 r.). Ostatnio wikariuszmi byli: w latach 1993-1994 ks. Marcin Strachanowski (ur. w 1965 r., wyśw. w 1991 r.) i w latach 1994-1995 ks. Andrzej Ścisłowicz (ur. w 1966, wyśw. w 1994) - obaj z archidiecezji krakowskiej.
Trwa restauracja trzech zabytkowych ołtarzy barokowych, które pochodzą z kościoła pw. św. Antoniego w Międzyrzecu Koreckim, zbudowanego w latach 1702-1725. W powojennych latach XX wieku ołtarze te zostały zniszczone w około 60%. W 1991 roku za zgodą obwodowego Naukowo-Restauracyjnego Wydziału Zabytków Architektury w Równem zostały one przewiezione do kościoła parafialnego w Ostrogu. W czerwcu 1992 r. ówczesny proboszcz kościoła w Ostrogu, ks. Władysław Czajka uzyskał zgodę arcybiskupa lubelskiego Bolesława Pylaka na przeprowadzenie restauracji ołtarzy w pracowniach Archidiecezjalnego Muzeum Sztuki Religijnej w Lublinie. Poparcie metropolity lwowskiego, abpa Mariana Jaworskiego pozwoliło wicedyr. muzeum, mgr. Zbigniewowi Kaproniowi uzyskać konieczne środki na pokrycie restauracji z Europaischer Hilsfonds w Wiedniu.
W sierpniu 1993 r. po długich staraniach u miejscowych i obwodowych władz, obecny proboszcz ostrogski, ks. Witold Józef Kowalów uzyskał zgodę lwowskiej grupy ekspertów Ministerstwa Kultury Ukrainy i ołtarze zostały przewiezione na restaurację do pracowni Archidiecezjalnego Muzeum Sztuki Religijnej w Lublinie. 15 sierpnia 1994 roku poświęceniem ołtarza św. Antoniego zakończył się pierwszy etap restauracji ołtarzy. W trakcie prac renowacyjnych nad ołtarzem Matki Bożej przestała istnieć organizacja Europaischer Hilsfonds i przerwane zostało finansowanie całego przedsięwzięcia. Osobiste starania mgr. Zbigniewa Kapronia, poparte przez arcybiskupa Mariana Jaworskiego, pozwoliły szczęśliwie dokończyć restaurację tego ołtarza na koszt fundacji „Renovabis” z Niemiec. Wiosną 1995 roku zakończył się drugi etap restauracji. Do Ostroga wrócił pięknie i fachowo odnowiony ołtarz Matki Bożej oraz dwie figury św. Antoniego i św. Franciszka. Do ołtarza specjalnie namalowano dwa obrazy, przedstawiające Wniebowzięcie i Ukoronowanie Najświętszej Marii Panny. Pomoc niemieckich organizacji dla restauracji ołtarzy była możliwa, gdyż są one cennymi zabytkami nie tylko sztuki polskiej czy ukraińskiej, ale należą do kulturowego dziedzictwa całej Europy.To przedsięwzięcie jest, jak dotąd, bezprecedensowym wydarzeniem na taką skalę w kulturalnych stosunkach między dwoma niepodległymi państwami, jakimi są Polska i Ukraina. Odnowiony ołtarz Matki Bożej z XVIII w. Metropolita lwowski abp Marian Jaworski poświęcił 25 czerwca 1995 r. Restauracja trzeciego ołtarza z powodu braku środków finansowych została wstrzymana.
Obok kościoła parafialnego w Ostrogu znajdował się cmentarz grzebalny, pośrodku którego w 1771 r. kosztem ks. proboszcza Józefa Jana Gołuchowskiego została wymurowana kaplica Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, o czterech filarach ze sklepieniem krzyżowym i dachem. W krypcie pod tą kaplicą został w 1870 roku pochowany bp Franciszek Komornicki. Na cmentarzu obok kaplicy pochowani zostali m.in. bp Stanisław Franciszek Biegański (t 1709) oraz ks. Józef Ptaszyński (t 1938).
Biskup Franciszek Komornicki (1733-1780) w latach 1773-1780 był proboszczem ostrog- skim, a w latach 1774-1780 biskupem-sufraganem łuckim, prekonizowany na urząd 28 lutego 1774 roku jako biskup tytularny Caesaropolis. W dalszym ciągu rezydował w parafii Ostróg. W 1779 roku koronował słynący łaskami obraz Matki Boskiej w kościele franciszkanów w Międzyrzecu Ostrogskim. Konsekrował kilka kościołów na Wołyniu i Podolu.
Na początku lat sześćdziesiątych XX wieku kaplica została zrównana z ziemią, a szczątki bpa F. Komornickiego zbeszczeszczone oraz zmieszane z gruzem i śmieciami. W1994 roku został odsłonięty fundament, oczyszczono wnętrze krypty i odnaleziono szczątki bpa Komornickiego. Odbudowę kaplicy ukończono w czerwcu 1995 roku, którą 24 czerwca tegoż roku poświęcił metropolita lwowski, abp Marian Jaworski. On też przewodniczył obrzędowi powtórnego pogrzebu bpa F. Komornickiego.
Do okresu powojennego w ostrogskim kościele farnym znajdowały się i zdobiły go dwie marmurowe rzeźby dłuta słynnego Oskara Sosnowskiego. W lewej nawie, w ołtarzu św. Antoniego w antepedium umieszczona była rzeźba Chrystusa w grobie (zazwyczaj zasłonięta). W prawej nawie, w ołtarzu Matki Bożej znajdowała się rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem. Obie rzeźby były własnością ostrogskiego kościoła. Obecnie znajdują się w ekspozycji miejscowego Muzeum Krajoznawczego. Parafia, jak dotąd bez skutku, stara się o zwrot największej ozdoby kościoła. Z pożaru 4 czerwca 1889 roku ocalał jedynie ołtarz Matki Bożej z cudownym obrazem Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Nowe ołtarze wyrzeźbił w drewnie Iglatowski z Romanowa. W wielkim ołtarzu był krzyż z dawnego kościoła jezuitów. Ołtarze po ostatniej wojnie zniszczono, ocalała jedynie ikona Matki Bożej i dziś znów znajduje się w ostrogskim kościele. Krzyż znajduje się w klasztorze Kapucynów w Krakowie.
Ciekawy wygląd miała kaplica zamkowa w Nowomalinie, która powstała w XVII w. po przebudowaniu dawnej baszty. Z początku była to barokowa kaplica, która w 1822 r. otrzymała pseudogotycki mauretański wygląd. Mimo zniszczeń jeszcze przed wojną zachowało się w niej wiele pięknych szczegółów ornamentacyjnych. Sklepienie ozdobione było barokowymi stiukami. W ścianie na parterze wmurowana była płaskorzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem dłuta Oskara Sosnowskiego, która obecnie znajduje się w ekspozycji Muzeum
Krajoznawczego w Ostrogu. Na piętrze kaplicy umieszczony był ołtarz z ładnymi kolunmnami, w którym poczesne miejsce zajmował obraz Matki Boskiej Bolesnej, przebitej mieczem, stojący u stóp krzyża. Obecnie trwa zabezpieczanie ruin zamku i kaplicy przed dalszymi zniszczeniami, prace prowadzone są na zlecenie obwodowego Wydziału Architektury w Równem.
Nie ma już w Ostrogu słynnego Kolegium Jezuickiego, założonego w 1624 r. przez Annę Chodkiewiczową, wnuczkę księcia Konstantyna Wasyla Ostrogskiego. Nie ma także klasztoru Karmelitów, drugiego z rzędu katolickiego klasztoru w Ostrogu. Znajdował się on w południowej części „Starego Miasta”, niedaleko od Bramy Zasławskiej. Architektonicznie był bardzo podobny do swego jezuickiego sąsiada, choć skromniejszy. Barokowa świątynia i granitowa brama wjazdowa przypominały tiumfalną arkę. Po pożarze w 1809 r. klasztor i kościół Karmelitów nie zostały odbudowane.
W 1996 r. uroczyście obchodzono w Ostrogu 600-lecie Międzyrzeca (Międzyrzecza) Ostrogskiego, miejscowości położonej nieopodal Ostroga, Mieścił się tu kiedyś klasztor oo. Franciszkanów. W 1779 r. bp Franciszek Komornicki - sufragan łucki i prepozyt ostrogski, koronował łaskami słynący obraz Matki Bożej Międzyrzeckiej, który do dziś jest świętością obu wyznań (obecnie znajduje się w cerkwi prawosławnej). W klasztorze franciszkańskim znajduje się obecnie monastyr prawosławny pw. Trójcy Świętej, w którym mieszka 21 mnichów, w szkole duchowno-pasterskiej pobiera edukację ok. 50 osob.
Nie funkcjonują również w Ostrogu kościół i klasztor oo. Kapucynów oraz kaplica więzienna.
Przed niewielką wspólnotą wiernych w Ostrogu stoją jeszcze kolejne zadania: rekonstrukcja i restauracja trzeciego ołtarza, wymiana posadzki, okien i częściowo drzwi. Brakuje również dzwonnicy i dzwonów.
Jeden z cmentarzy katolickich został zamieniony na stadion. Konieczne są natomiast prace na cmentarzu katolickim koło jednostki wojskowej, całkowicie zdewastowanym. Znajduje się tam m.in. mogiła żołnierzy polskich z 1920 roku.
Ostatnio wykonano również ogrodzenie dookoła kościoła. Pamiątkowymi płytami uwieczniono pamięć Sługi Bożego o. Serafina Kaszuby i bpa Jana Pawła Woronicza, urodzonego w Brodowie koło Ostroga oraz Stanisława Ludwika Żurakowskiego, dowojennego burmistrza miasta Ostroga, zamordowanego w Katyniu.
Ks. Witold Józef Kowalów razem z zespołem redakcyjnym wydaje od 1995 r. w Ostrogu dwumiesięcznik „Wołanie z Wołynia” - pismo religijno-społeczne rzymskokatolickiej diecezji łuckiej oraz „Komunikaty Wołyńskiej Sekcji Informacji Katolickiej” (dwutygodnik, ukazujący się od 1995 r.).
Wołyń - przegląd
Z zamglonej ... przeszłości
Miejsca szczególne na Wołyniu
głosuj na stronę klikając na
herb Wołynia
