W przeciągu blisko stu lat Pyszki należały do rodziny Ostaszewskich h. Ostoja. Około 1829 r. od ówczesnej właścicielki Józefy z Lubomirskich Walewskiej, wdowy po brygadierze Adamie, majętność tę kupił Adam Ostaszewski (1745-1823), oficer kościuszkowski. Pochodził on ze wsi Morawka koło Pułtuska, którą po skończonej wojnie sprzedał i osiedlił się na Wołyniu. Obok Pyszek posiadał jeszcze Szkarawkę, Majdan i Widły, położone w okolicy Zasławia. Z małżeństwa z Teklą Dąbrowską, prócz córki, miał Adam Ostaszewski syna Eliasza (ur. w 1802 r.), żonatego z Celestyną Staniszewską. Eliasz Ostaszewski, filareta, kolega Mickiewicza i Zana, miał z kolei dwie córki i dwóch synów: młodo zmarłego Tadeusza oraz Adama (zm. w 1906 r.), ożenionego z Marią Żurakowską. Jako powiązany z powstaniem 1863 r., przesiedział on dwa lata w więzieniu w Żytomierzu. Z dwóch synów Adama Ostaszewskiego, starszy Kazimierz odziedziczył Ferdynandów, młodszy zaś, także tradycyjnie Adam, żonaty z Zofią Górską h. Pobóg, otrzymał Pyszki. Był on właścicielem tego majątku o powierzchni 532 dziesięcin do 1917 r. Prawdopodobnie Adam Ostaszewski, nabywca Pyszek, wzniósł tam w trzeciej tercji XIX w. dwór drewniany, zachowany do pierwszej wojny światowej. Budynek ten był parterowy, z trójosiową częścią środkową piętrową, poprzedzoną czterokolumnowym portykiem i balkonem od strony podjazdu. Elewacje miał tynkowane gładko na kolor biały. Dwór nakrywał gładki, czterospadowy dach gontowy, nad częścią piętrową dwuspadowy. Na temat wnętrz nie istnieją żadne przekazy. źródło: Roman Aftanazy "Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej", Tom 5, Województwo wołyńskie", 1994, str. 390-391. |