Leopold Kula (11.11.1896-07.03.1919) ps. Lis

Leopold Lis-Kula urodził się 11 listopada 1896, w rodzinnym domu w Kosinie, koło Łańcuta. Ojciec: Tomasz Kula – skromny urzędnik kolejowy, wywodził się ze starego rycerskiego rodu Kulów– Niemstów, matka: Elżbieta (z domu Czaykowska) zajmowała się głównie wychowaniem dzieci i wpajaniem od wczesnej młodości miłości do ojczyzny. Leopold był czwartym dzieckiem z kolei, lecz nie ostatnim. Po nim na świat przyszło jeszcze czworo rodzeństwa. Niedługo po narodzinach Leopolda rodzice postanowili przenieść się do Rzeszowa, gdzie łatwiej było o dobre wykształcenie. Wkrótce, wraz z trójką starszego rodzeństwa, Leopold uczęszczał do szkoły ludowej i II Gimnazjum Państwowego przy ul. ks. Jałowego w Rzeszowie, które dzisiaj nosi jego imię.
W 1911, mając 15 lat, zorganizował z kilkoma kolegami tajną organizację wojskową. Po jej rozpadzie wstąpił do skautingu. Zaangażowanie harcerskie młodego Leopolda, który wówczas należał do zastępu „Lisów”, docenił twórca skautingu w Polsce, Andrzej Małkowski, podczas wizyty w Rzeszowie w 1911 r.
Wiosną 1912 roku ożywiła się nadzieja na odzyskanie niepodległości z powodu konfliktu pomiędzy Rosją i Austrią. Leopold, wraz z zastępem, do którego należał, uczestniczył w konspiracyjnych wycieczkach szkolnych w okolicznych lasach w Tyczynie i Głogowie Małopolskim, gdzie uczył się „sztuki wojowania”, musztry, szermierki czy taktyki wojskowej. Podczas zajęć Poldek wyróżniał się wyjątkową umiejętnością poruszania się w terenie oraz dowodzenia odziałem. W tym samym roku, jako jeden z pierwszych w Rzeszowie, Leopold wstępuje w szeregi Związku Strzeleckiego, gdzie od razu zdobywa sympatię i uznanie dzięki umiejętnościom zdobytym w harcerstwie.

Wielki podziw wzbudziła jego umiejętność szybkiego i skutecznego oskrzydlania przeciwnika na polu walki, którą zastosował na manewrach w okolicach Jasła. Docenił to również Józef Piłsudski, będący wówczas komendantem konspiracyjnym Związku Strzeleckiego. Niedługo po tym wyróżnieniu Leopold został wysłany na tajne szkolenie oficerskie do Zakopanego, które ukończył z wyróżnieniem otrzymując stopień oficera strzeleckiego.

W 1913 roku komendant Związku Strzeleckiego w Rzeszowie, Rudolf Wilk, zaproponował kandydaturę Lisa-Kuli na zastępcę komendanta Związku.
Strzały w Sarajewie, które rozpoczęły I Wojnę Światową, dla większości polaków były światełkiem nadziei na odzyskanie niepodległości.
6 sierpnia 1914 r. I Kompania Kadrowa Związku Strzeleckiego (jako pierwszy oddział wojska polskiego) przeszła w Michałowicach granicę zaborów austriackiego i rosyjskiego.
Już w pierwszych walkach w okolicach Kielc dowodzący 2. kompanią, wchodzącą w skład 5. batalionu Legionów, 18-letni Leopold wyróżniał się niezwykłą odwagą i umiejętnościami przywódczymi. Zauważony przez dowództwo 9 października 1914 r. zostaje awansowany rozkazem Józefa Piłsudskiego do stopnia podporucznika. W ty samym roku stoczył także zwycięskie walki pod Krzywopłotami i Łowczówkiem

Wiosną 1915 roku Leopold walczył ze swym oddziałem na linii Włostów-Ożarów, a gdy I Brygada przekracza Wisłę, brał udział w walkach na Lubelszczyźnie. Uczestniczył w bojach pod Jastkowem, Kamionką, Kostiuchnówką, Kamienną i Kuklą. W zgiełku bitewnym, gdzieś pod Sandomierzem, przypomniał sobie o maturze. Między bitwami zdołał nauczyć się biegle francuskiego, natomiast podczas urlopu w styczniu 1915 roku, zdał w gimnazjum w Wadowicach egzamin dojrzałości. Dodać należy, że Leopold nieustannie wymagał, nie tylko od swoich podwładnych ale również od siebie. Wolne chwile przeznaczali na wszelkiego rodzaju ćwiczenia terenowe, musztrę, czy inne, przydatne w walce zajęcia. Lis-Kula potrafił ze zwykłej zbieraniny ludzi stworzyć doborowy oddział, niezwykle skuteczny w walce, karny i posłuszny.

W roku 1917 odmówiwszy złożenia przysięgi wierności władzom austriackim został internowany. Po oficjalnym rozwiązaniu Legionów jako poddany austriacki znalazł się na froncie włoskim. Po powrocie do Polski w roku 1918 zajął się tworzeniem polskich sił zbrojnych za frontem wschodnim. W wieku 22 lat został pierwszym Komendantem Placu POW (Polska Organizacja Wojskowa) w Kijowie. Wraz z sukcesami na polach walki, w Legionach polskich rosła jego legenda. Stał się ulubieńcem Józefa Piłsudskiego, uzdolnionym dowódcą, niezwykle odważnym żołnierzem. Powierzano mu najtrudniejsze odcinki walki m.in. na Ukrainie. Na przełomie 1918-1919 r. brał udział w odsieczy Lwowa przeciwko wojskom ukraińskim. Na froncie ukraińskim odbył szereg zwycięskich bitew, co zadecydowało o nominacji na podpułkownika. Nocą z 6 na 7 marca 1919 roku przeprowadził na czele polskich żołnierzy atak na zajęte przez ukraińskich nacjonalistów, zamieszkane w większości przez Polaków, miasteczko Torczyn, gdzie został ciężko ranny. Po kilku godzinach zmarł z upływu krwi w wieku 22 lat. Był jednym z najbardziej utalentowanych polskich oficerów. Pośmiertnie mianowany pułkownikiem i odznaczony krzyżem Orderu Virtuti Militari. Pułkownik Leopold Lis-Kula został pochowany na cmentarzu na Pobitnem w Rzeszowie.